Kabeção. Je kan gerust zeggen: een icoon is binnen de handpanscene. Je kan binnen de handpan wereld wat mij betreft spreken van een periode voor en na Kabeção. Hij heeft het niveau op ontzettend veel vlakken naar een volgend level getild. Op technisch gebied zijn er veel ontdekkingen van zijn hand gekomen, waardoor compleet nieuwe klanken zijn ontdekt. Ook op gebied van compositie hebben we veel te danken aan Kabeção. In de beginjaren waren handpan composities vaak ofwel vrij eendimensionaal, of met een basale structuur. Kabeção’s composities hebben een bijna klassiek karakter, met uitgebreide vormschema’s en onverwachte wendingen.
Beide elementen klinken al snel wat complex. Toch beginnen ook de meer intuïtieve spelers vaak over hem. Alles wat hij doet ziet er namelijk uit alsof hij het zo uit z’n mouwen schudt. Er wordt in Youtube commentaren zelfs geregeld de vraag gesteld of hij alles terplekke improviseert, zo relaxed oogt het. Kortom: een veelzijdige speler die een enorm divers publiek aantrekt, een veel genoemde en geroemde speler. Ook voor mij is hij een van mijn grote inspiratiebronnen. Meer dan genoeg reden voor een ode aan Kabeção!
Carlos Rodrigues
Kabeção heeft van zijn ouders de naam Carlos Rodrigues gekregen. Hij komt uit Portugal, en woont daar nog steeds. Tijdens zijn jeugd kwam hij uitgebreid in aanraking met muziek. In eerste instantie met drums en percussie, wat zich later uitbreidde met verschillende melodische instrumenten. Een perfecte basis voor handpan, die ik ook zelf erg herken. Mijn ervaring als drummer vermengd met wat ik beheers op gebied van piano hielp en helpt me enorm bij mijn ontwikkeling als speler. Bij Kabeção zie je deze verschillende invloeden duidelijk terug: zowel het ritmische als het harmonische zit verweven in zijn spel.
Kabeção’s spelen begon als busker. Ik noemde deze speelvorm eerder al in mijn blog over Sam Maher. Door het straatspelen kreeg Kabeção al snel meer aandacht, en startte de samenwerking met bouwers als Jan Borren en Ayasa (beide uit Nederland). Ook de samenwerking met de Israelische bouwer Yishama werd steeds intensiever. Tegenwoordig speelt Kabeção vrijwel uitsluitend met Yishama pannen, en zijn er meerdere stemmingen ontwikkeld met zijn medewerking.
Low F Pygmy
Zeker niet zijn eerste pan, wel zijn grote doorbraak. Kabeção was degene die de eerste video plaatste met deze stemming. Low F Pygmy is een superdiepe stemming, aanzienlijk lager dan wat gangbaar is binnen de handpan scene. In onderstaande video zie en hoor je zijn compositie hierop, genaamd Astronaut. Deze compositie is zo iconisch geworden dat de stemming nu zelfs vaak de Astronaut wordt genoemd.
La Sirena
De La Sirena stemming is een vrij jazzy stemming. Een fijne stemming, helemaal als je wat meer thuis bent in de theorie die past bij deze stijl. Zeker niet voor iedere speler, maar voor sommigen precies de juiste match. Zo ook voor Kabeção. Zo sterk zelfs dat hij samen met Yishama een Kabecao editie liet maken, met in plaats van 9 pads maar liefst 16 stuks. Een te gekke stemming, helemaal wanneer deze bespeeld wordt door de juiste persoon.
BIj onderstaande video, Sell me One, hoor je het jazzy karakter terug. Kabe’s basis is 4 noten die afgewisseld op de eerste tel van de maat vallen. Daar omheen speelt hij speelse lijnen, die zowel ritmisch als melodisch heel vrij vallen binnen de compositie. Een pareltje!
Techniek en compositie
Wat mij zo intrigeerde toen ik Kabeção voor het eerst zag spelen was zijn feilloze en vrije manier van spelen. Het gaat als vanzelf, terwijl hij behoorlijk pittige dingen uit zijn vingers tovert. De vrijheid waarmee hij dingen deed die voorheen niet gebeurde op handpan vond ik te gek en is nog steeds enorm inspirerend. Ik noemde eerder in deze blog al dat sommigen hierdoor denken dat hij het ter plekke verzint. Die vraag beantwoord hij vriendelijk doch duidelijk. Hij benadrukt in de commentaren dat alle composities duidelijk uitgedacht zijn, en beoefend tot perfectie. Júíst die perfectie zorgt dat het er zo feilloos uitziet.
Één van de dingen die zo tof is aan Kabeção’s manier van spelen is het gebruik van zijn hele hand. Doorgaans worden vooral de duim en een vinger gebruikt. Bij Kabeção zie je z’n hele hand gebruikt worden. Alle vingers, maar ook knokkels of vuisten. Alles geeft net weer een andere klank, wat het pallet enorm rijk maakt. Een video die dit mooi weergeeft is Hyperboreal.
Albums
Kabeção’s albums zijn een mooie weergave van de groei van de handpan scene, en zijn rol daarin als speler. Zijn eerste album, Touching Souls, is al met een mooie collectie handpannen, maar nog duidelijk wat meer in de beginjaren van de handpan. Je had toen ook nog minder uitgesproken endorsements (sponsordeals). De laatste jaren is dit flink ontwikkeld. Je ziet steeds vaker spelers duidelijk verbonden aan bepaalde merken. Dit hoor je ook terug in Kabeção’s composities, waar hij dankzij de intensieve samenwerking met Yishama steeds meer specifieke stemmingen kan bespelen. Zijn tweede studioalbum, Freedom Expressions, is gespeeld met bij vrijwel elk nummer een unieke stemming, waarbij volledig in wordt gegaan op de karakteristieken van die stemming. Een enorme luxepositie natuurlijk, zoveel verschillende handpannen, maar ook een flinke opgave.
Beide albums vertonen waanzinnig mooie composities. Beide albums zijn feitelijk dubbelalbums, met een A en B zijde die samen een behoorlijk speelduur geven. Het leuke aan het tweede album is dat er ook een live versie van is, die op video is vastgelegd. Bovenstaande twee video’s, Sell me One en Hyperboreal, zijn liedjes van Freedom Expressions die live in studio vorm zijn vastgelegd. Ook Astronaut is terug te vinden op zijn tweede album, en op Youtube zijn nog meer live video’s van dit album te vinden. Een fijne manier om bepaalde patronen die hij speelt te leren.
Leren van de maestro
Kabe’s composities naspelen is geen lichte kost. Vaak zijn er een hoop technische tussen oefeningen nodig voordat je een bepaald patroon kan naspelen. Als je toch een poging wilt wagen raadt ik je aan om de vertraagfunctie van Youtube te gebruiken. Als je bij een Youtube video rechts onder op het radje klikt kan je de afspeelsnelheid aanpassen. De kwaliteit van de audio en video wordt er natuurlijk niet beter op, je gaat het bestand tenslotte ‘oprekken’. Om te kijken wat hij nou precies doet met z’n handen kan dit enorm helpen. Een andere optie is natuurlijk om een aantal live handpan lessen te boeken. Ik heb binnen deze lesvorm al een flink aantal composities van Kabe onder de loep genomen.
Al met al een te gekke speler dus, die mijns inziens de scene enorm heeft veranderd. Wat is die handpan scene dan precies? In onderstaande video een uiteenzetting van al die typische handpankarakters die de handpan scene vormen. Uiteraard bedoeld als grapje, hopelijk kan je er net zo om lachen als ik:)
