Samen handpan leren spelen

Mijn muzikale leven als drummer heeft vooral in het teken gestaan van samen spelen. Drums is in de basis geen solo instrument, eerder een instrument dat in bandvorm voorbijkomt. Dit heb ik altijd een enorme plus gevonden aan het instrument, alles leunt op samenspel. Toch kon ik ook altijd ietswat jaloers zijn op gitaristen. Gitaristen kunnen hun instrument overal met gemak mee naar toe nemen, en komen zowel in groepsverband als solo goed uit de verf. Die flexibiliteit en mobiliteit leek mij te gek. Wellicht ook een gevalletje ‘het gras is groener bij de buren’, aangezien het precies de twee eigenschappen zijn die als drummer lastig zijn.

Handpan was wat dit betreft dus een perfecte toevoeging aan mijn leven. Het bevatte alle eigenschappen die (akoestisch) gitaar heeft: je neemt je handpan makkelijk mee, hebt er niks voor nodig behalve je instrument, en je kan het zowel solo als in groepsverband spelen.

Solo spelen is iets dat ik graag doe als handpanspeler. Toch merkte ik ook dat ik al snel weer ging zoeken naar samen spelen, zowel met andere handpan spelers als met andere instrumentalisten. Samen spelen heeft toch een bepaalde magie die voor mij echt verbonden is met het maken van muziek. In deze blog duik ik graag dieper in de voordelen die samen spelen kan bieden, en biedt ik je de mogelijkheid om in contact te komen met andere spelers om samen handpan te spelen.

Beter leren luisteren

Een bekende eigenschap van doorgewinterde samenspelers is dat ze enorm goed en snel kunnen inhaken op wat een ander doet. Zo kan een ideetje van speler 1 direct worden aangevuld door speler 2, en ontstaat er in no time een mooi geheel. Ook tegengas geven is een skill die door samenspel ontwikkeld wordt. Als je merkt dat dat de ander een beetje gehaast speelt, kan je daar tegenin gaan door juist een beetje meer hangend te spelen. Zo hou je elkaar in toom én krijg je een interessante combinaties op gebied van tempobenadering die je solo niet zou kunnen ontdekken.

Dit leren luisteren en erop anticiperen is een skill die zonder samenspel een stuk minder ontwikkeld wordt. Je hebt echt je sparpartner nodig voor bepaalde aspecten. Ook in je solospel zul je hier de voordelen van merken, een getraind oor hoort tenslotte veel meer. Je spel zal hiermee ook meer groeien richting het auditieve; reageren op wat je hoort, in tegenstelling tot bijvoorbeeld wat je ziet of leest. Auditief spelen is de sleutel tot vrijer en meer intuïtief spel. Je kan direct reageren op wat er gebeurt.

Vrijer spelen

Als solist heb je meerdere ballen hoog te houden. Allereerst moeten je composities goed uit je vingers komen. Daarbij moet je het juiste tempo bewaken, en een interessant verloop qua dynamiek is ook zeker een plus. Veel spelers passen ook verschillende speelstijlen tegelijk toe. Zo hoor je vaak een percussief element terug, terwijl er ook een melodie gespeeld wordt én akkoorden worden toegevoegd. Het is natuurlijk te gek om je spel zo te ontwikkelen dat je al deze dingen tegelijk kan. Het kan ook enorm bevrijdend zijn om dat soms niet te hoeven. Dit is waar samenspel mogelijkheden biedt. Voor samen spelen is elkaar ruimte geven essentieel.

Ik weet nog goed hoe mijn eerste keren samen spelen met dezelfde instrumenten waren. Enorm bevrijdend omdat je meer los kan laten, maar soms ook lastig. Je moet echt goed luisteren, en hierbij afspraken maken over wie wat doet kan heel handig zijn. De vrijheid die daarbij vrijkomt is te gek. Een voorbeeld: als speler 1 een duidelijk ritmisch patroon speelt kan speler 2 enorm ver gaan in het los laten van ritme. Het is heel leuk en leerzaam om te ontdekken hoe ver je hier in kan gaan. Dit kan op allerlei manieren, maar de kern is altijd hetzelfde: door rollen te verdelen kan je veel meer focussen op een specifiek aspect van de compositie, en dus veel meer de diepte in.

Inspireren

Er is niets zo inspirerend als andere spelers toffe dingen zien doen, en dan het liefst in een live-setting. Ik ben een fervent concertbezoeker, en inspiratie is een van belangrijkste redenen waarom ik zo graag concerten check. Elke speler heeft toch weer een andere benadering, soms op instrumenten die je door en door denkt te kennen. Na een tof concertbezoek heb ik vaak alweer tien ideeën waar ik mee aan de slag wil. Ik noemde in een eerdere blog al dat ik minstens zoveel heb geleerd door het luisteren naar muziek als door het studeren van oefeningen. Tel bij dat muziek luisteren nog eens de energie van een live-ervaring op, plus het feit dat je het ook nog eens ziet gebeuren. De ideale setting om geïnspireerd te raken.

Samen spelen geeft daar bovenop ook nog eens de mogelijkheid om in het moment zelf te reageren binnen je spel, of om samen te bespreken wat dat ene te gekke dingen was wat de ander zojuist deed. Andersom werkt het ook: als spelers geïnspireerd raken door jouw spel en jou vragen hoe je dat ene ding doet is dat natuurlijk een enorm mooi compliment. Een mooie beloning voor die ene techniek waar je wellicht hard voor hebt gewerkt. Na elke keer samenspelen zal je met nieuwe frisse energie naar huis gaan, waardoor je spel een enorme boost zal krijgen.

Spanningsboog

Muziek draait om energie. De juiste energie vinden voor een bepaalde creatie, en zorgen dat dit juist verdeeld is over een creatie is essentieel voor een mooie luisterervaring. In het bestuderen hiervan hoef je je zeker niet te beperken tot handpan spelers, dit is terug te vinden in alle muziekstijlen. Een mooi voorbeeld van een speler die dit perfect beheerst is de duitse toetsenist Nils Frahm. Hij is een van de voorlopers van een groeiende muziekstijl: het neoclassisme. Dit genre kenmerkt zich door kalme, langgerekte composities die vaak een rustig en meditatief karakter hebben. Hierbij speelt spelen met dosering en gelaagdheid een grote rol.

In Says – een bekende compositie van hem – hoor en zie je dit prachtig terug. Je ziet hem spelen op Juno 60, een legendarische synthesizer, waar hij hier een meer digitaal geluid uit haalt en live bewerkt. Dit geluid blijft herhalend doorlopen, dit heet een arpeggio. Vervolgens zie je hem vrijer spelen op een Fender Rhodes, een net zo legendarisch instrument.

Het is tof om te zien en horen hoe hij dan weer de een en dan weer de ander ruimte geeft, waarbij dat zowel in meer noten kan zitten als in het live bewerken van het geluid. Ook interessant is dat er harmonisch heel lang weinig gebeurt: het is de eerste vijf en halve minuut hetzelfde akkoord. Een leuke uitdaging om op je handpan te proberen. Als er vervolgens andere akkoorden bij komen is de kracht ervan des te meer. Je kan Says hieronder checken.

Handpan Hub

Bij het opzetten van mijn lespraktijk is altijd mijn hoop geweest om meer te zijn dan enkel een plek waar mensen handpan leren spelen. Aangezien mijn lessen online zijn is andere spelers in de wandelgang treffen natuurlijk wat lastig. Ik werk met cursisten van allerlei niveaus en leeftijden, uit alle hoeken van Nederland en daarbuiten. De groei van mijn praktijk maakt de kans op een match wat betreft spelers die in de buurt van elkaar wonen en min of meer hetzelfde niveau hebben steeds groter. Ik zou het te gek vinden als samen handpan spelen een extra dimensie aan jouw ontwikkeling kan toevoegen. Dus: mocht je het leuk vinden om samen te spelen, geef je dan op via deze pagina.

Kortom: samen handpan spelen, eigenlijk geen reden om dat niet te gaan doen. Ik hoop dat er veel mooie samenwerkingen uit voortkomen!